दरवर्षी २५ नोव्हेंबर रोजी साजरा केला जाणारा महिलांवरील हिंसाचार निर्मूलनासाठीचा आंतरराष्ट्रीय दिवस, जागतिक स्तरावर महिलांना सहन कराव्या लागणाऱ्या संघर्षांची एक सशक्त आठवण आहे. हे महिलांवरील हिंसाचाराच्या व्यापक समस्येवर प्रकाश टाकण्याचा प्रयत्न करते आणि बदल घडवून आणण्यासाठी कृती करण्याचे आवाहन करते. हा दिवस चर्चा, समर्थन आणि या खोलवर रुजलेल्या समस्येचे उच्चाटन करण्यासाठी सामूहिक प्रयत्नांसाठी एक व्यासपीठ म्हणून काम करतो.

२५ नोव्हेंबरच का ?
२५ नोव्हेंबर हा ऐतिहासिकदृष्ट्या महत्त्वाचा आहे. २५ नोव्हेंबर १९६० रोजी डॉमिनिकन रिपब्लिकमध्ये तीन मिराबेल बहिणींची हत्या करण्यात आली. डॉमिनिकन रिपब्लिकचा हुकूमशहा राफेल ट्रुजिलो याने या राजकीय कार्यकर्त्यांना ठार मारण्याचा आदेश दिला. कार्यकर्त्यांनी १९८१ च्या लॅटिन अमेरिकन आणि कॅरिबियन महिलांच्या बैठकीत महिलांवरील हिंसाचाराच्या विरोधात जागरूकता निर्माण करण्यासाठी आणि लढण्यासाठी २५ नोव्हेंबर हा दिवस म्हणून चिन्हांकित करण्याचा संकल्प केला. या ठरावाला अखेर यूएनने मान्यता दिली.

अनेक संस्था, सरकार आणि व्यक्ती या दिवशी जागरुकता वाढवण्यासाठी, बदलासाठी समर्थन करण्यासाठी कार्यक्रम आणि उपक्रमांमध्ये सक्रियपणे सहभागी होतात. या संभाषणांमध्ये पुरुषांना सहभागी करून घेणे आणि त्यांना या लढ्यात सहयोगी बनण्यासाठी प्रोत्साहित करणे महत्त्वाचे आहे. पारंपारिक लिंग भूमिकांना आव्हान देण्यासाठी, आदर आणि समानतेचे वातावरण निर्माण करण्यात पुरुषांची महत्त्वपूर्ण भूमिका आहे.

चिंताजनक आकडेवारी
महिलांवरील हिंसाचार ठळक करणारी आकडेवारी चिंताजनक आहे आणि सामूहिक कृतीची गरज दर्शवते. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) नुसार, जगभरातील तीनपैकी एका महिलेने प्रामुख्याने जिवलग जोडीदाराकडून शारीरिक किंवा लैंगिक हिंसाचाराचा अनुभव घेतला आहे. शिवाय, युनायटेड नेशन्स पॉप्युलेशन फंड (UNFPA) ने अहवाल दिला आहे की जागतिक स्तरावर मानवी तस्करीच्या बळींपैकी ७१% महिला आणि मुली आहेत, ज्यांना सक्तीने मजुरी, लैंगिक शोषण आणि इतर प्रकारचे अत्याचार केले जातात.

महिलांवरील हिंसाचार रोखण्यासाठी प्रभावी कायदेशीर चौकट आणि धोरणे आवश्यक आहेत. सरकारने महिलांचे संरक्षण करणारे आणि गुन्हेगारांना शिक्षा करणारे कठोर कायदे बनवले पाहिजेत व त्यांची अंमलबजावणी केली पाहिजे. याव्यतिरिक्त, पुरेशी संसाधने आणि समर्थन प्रणाली, जसे की आश्रयस्थान आणि हेल्पलाइन, हिंसाचारातून बचावलेल्यांना उपलब्ध करून देणे आवश्यक आहे. एक अनुकूल वातावरण तयार करणे महत्वाचे आहे जिथे गैरवर्तनाची तक्रार करणे आणि बदल्याच्या भीतीशिवाय मदत घेणे सुरक्षित वाटेल.

सहाय्यक प्रणाली तयार करणे
महिलांवरील हिंसाचार प्रभावीपणे नष्ट करण्यासाठी, समाजाने पीड़िताना प्रवेशयोग्य समर्थन प्रणाली प्रदान करणे आवश्यक आहे. या प्रणालींमध्ये आश्रयस्थान, हेल्पलाइन, समुपदेशन सेवा, कायदेशीर मदत आणि पीड़ित महिलेची सुरक्षा आणि कल्याण सुनिश्चित करणाऱ्या यंत्रणांचा समावेश करावा. महिलांना पुढे येण्यासाठी प्रोत्साहित करणे, व त्यांना आवश्यक साधने, संसाधने प्रदान करणे. अशा पीडित लोकांचा आवाज ऐकले जाईल याची खात्री करून त्यांना समाजात मानाचे स्थान कसे उपलब्ध होईल यासाठी योजना राबविणे व त्या लोकांना सक्षम करणे.

महिलांवरील हिंसाचार निर्मूलनासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस जगभरातील व्यक्ती आणि समुदायांसाठी एक रॅलींग पॉइंट म्हणून काम करतो. हा दिवस स्त्रियाना हिंसा आणि भेदभावापासून मुक्त असलेल्या जगासाठी कार्य करण्याच्या निकडीची आठवण करून देतो. हा केवळ महिलांचा प्रश्न नसुन स्टिरियोटाइपला आव्हान देणे, लैंगिक समानतेला प्रोत्साहन देणे , आदर आणि सहानुभूतीची संस्कृती जोपासणे ही सामूहिक जबाबदारी देखील आहे.

या दिवशी महिलांवरील सर्व प्रकारातील हिंसाचार संपवण्यासाठी आपण स्वतःला वचनबद्ध करूया. आपण अशा समाजासाठी प्रयत्न केले पाहिजे जिथे प्रत्येक स्त्री अत्याचार व हानीच्या भीतीशिवाय जगू शकेल. एकत्रितपणे, कायमस्वरूपी बदल घडवून आणण्याची आणि महिलांच्या जीवनात भरभराटी करू शकतील असे भविष्य घडवण्याची ताकद आपल्यात आहे.

द्वारा:- सिद्धांत भाऊसाहेब गंभीरे
विद्यापीठ:- महाराष्ट्र राष्ट्रीय कायदा विधी विद्यापीठ, औरंगाबाद
फोन नंबर:- ९०२११११८०६